Xwênerê baş kiye?

Profile Picture
Vana Hama Edebiyat 2022-10-19
Image

Xwênerê baş ango civakek baş, piştre neteweyek baş û di encamê de jî cîhaneke baştir!



Xwênerê baş ango civakek baş, piştre neteweyek baş û di encamê de jî cîhaneke baştir!


Ger mirov di bingeh de hûrbîn be, wê demê xwendin pêngav e, proseye û encam e. Ango dema

kesek dest bi xwendinê dike, wê demê pêngava yekem a ber bi xwe guhertinê ve avêtiye. Lê

dema mirov ji bingeh û giringiya xwendinê fêm kir, wê demê mirov hest bi wê rastiyê dike ku

duyemîn pêngava giring a xwendinê, awayê xwendinê û sûd wergirtina xwêner (xwendekar) a ji

wan pirtûkên dixwêne ye. Li vir jî mirov ber bi giringiya pêngava sêyemîn ve diçe, ew jî

dirûstkirina bandor û gihiştina encamê ye. Ger wisa be, xwênerê baş kiye?


Balê bikişînin ser vê çîrokê...


Elaedîn Secadî di serpêhatî û bendeke di “Rişteya Mirwarî” de wiha dibêje: “Li gorî dibêjin, berî

serdemek dirêj zilamekî Misilman li bajarê Silêmaniyê diçe mizgeftekê û ji bo nimêja nîvro bike.

Lê li cihê çar rikaetan, niyeta heşt rikaetên nimêja nîvro tîne. Agehiya melayê mizgeftê ji vê yekê

çêdibe û piştî nimêj bi dawî dibe, jêre dibêje; erê nimêja nîvro çar rikaete, çima te kir heşt?

Mêrikê Misilman jî dibêje, mamosta min heşt rikaet kirin, vêca Xwedê bike çarên baş jê wergire

û çarên xirab jî qebûl neke!

Lewra mirov dikare bêje, xwênerê baş ne ew e yê her tiştekê werbigire yan jî hemû tiştekî

nivîskar red bike ye. Belkî xwênerê baş, ji her çend pirtûkan çend fikran werdigire û ji hemûyan


fikrekê diafirîne. Xwênerê baş kar li ser kopîkirina fikir û îdeolojiya di nava pirtûkê de nake, ji

ber xwendin divê fêrî rexne, guhertin û dahênan (îcat) bike, nekû tenê xwendin û di cih de

mayîn!

Bi nêrînekî din jî xwênerê baş despêk, rê û encam li ber çav e. Xwênerê baş ew kes e yê dizane

çima dixwîne û armanceke wî heye!

Xwendin yek ji rêyên belavkirina hişyarî, agehdarkirina kes û di dawiyê de civake jî. Li vir pirsa

xwendin û xwênerek baş derbasî asteke bilindtir dibe. Ger neçe asteke bilindtir û di asta

çarçoveyeke kesî û komên biçûk de bimîne, wê demê xwêner negihiştiye armanca sereke ya

pêvajoya xwendinê. Em li vir digihin sêyemîn pêngava giring a xwendinê û erkê sêyemê

xwênerê baş ku ew jî encam û bandora xwendinê ya li ser xwêner e.


Çima divê hebûna xwênerekî baş biçe astekî bilindtir?

Ji ber xwêner keseke bi hebûne, hebûna wî heye ji ber ku keseke xwedî nêrîne, nêrîneke baş jî

bandorekî baş çêdike.

Ji bo mirov bibe xwênerekî baş, emê biwêja hişyarî yan jî agehî weke mînak werbigirin. Dema

bingehê xwendinê ji bo agehdarkirina kes û civakê be, bi agehdarkirina nêrîna cûda, giftûgoyeke

lojîkî û guhdareke mantiqî biafirîne; hebûna van di civakekê de di encama her kesek di war û

pêgeha xwe de dahênanan bike, ber bi pêş ve bibe û hemû jî bi hev re siyasetmedarek baştir,

neteweyeke bi tendirustir û cîhanek ciwantir biafirînin; çawa dibe xwendin derbasî asteke

bilindtir nebe?

Ger em temaşeyî welatên li seranserî cîhanê bikin, mirov bi awayek zû bi rêya cûdahiya asta

hişyariya civakî dikare bigihe cûdahiya di navbera wan a di warê şêwe û corê jiyanê de jî. Ger

mirov hinekê kûrtir temaşe bike, mirov vedigerîne xwezaya biyolojiya mirovayetiyê.. Belê divê

em vegerin wê derê! Ger em temaşeyî dîroka peydabûn û jinavçûna corên cûda yên mirovatiyê

bikin, mirov dibîne bi milyonan corê zindiyan, heta grûp û komên cûda yên mirovan ku xwe li

hemberî metirsiyên derdorê û rêyên rizgarbûna xwe û civakê negirtine; jinav çûne. Berevajî

zindiyên ku hişyar bûn û rêya manê hilbijartîn, nekû tenê karîne bimînin û jinav neçin; belkî

karîne corê xwe pêş bixin û xwe bi awayek baştir biafirînin.

Di encamê de tê dîtin, agehî û hişyarbûn kilîla man û pergala hevrikîkirina ji bo manê ya herî baş

e!


Beş: Edebiyat